به عنوان مسلمان، ما دائماً به دنبال راهنمایی هستیم که چگونه زندگی خود را به گونه ای انجام دهیم که مورد رضایت خداوند باشد.
یکی از مهمترین منابع هدایت ما، سیره و تعالیم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم است که دست به دست توسط امامان به ما رسید هاست.
در این مقاله از مهر محراب، پیامهای مام محمد تقی علیه السلام، امام نهم شیعیان و اینکه چگونه این تعالیم میتوانند به ما در رشد معنوی ما کمک کنند را بررسی خواهیم کرد.
همچنین زیارتنامه و صلوات خاصه امام محمدتقی(ع)با ترجمه را خدمت شما دوستان گردهم آورده ایم.
امام محمد تقی علیه السلام که بود؟
امام محمد تقی علیه السلام در سال 195 قمری در مدینه به دنیا آمد. او فرزند امام رضا(ع)، هشتمین امام شیعیان، و حضرت فاطمه معصومه، خواهر امام موسی الکاظم(ع) بود. امام محمدتقی(ع) علیرغم سن کمش به خرد و دانش و تقوا معروف بود. تنها هشت سال داشت که پس از وفات پدرش امام نهم شد.
امام محمدتقی(ع) در طول عمر کوتاه خود با چالش ها و سختی های زیادی روبرو شد. او دائماً تحت نظر خلافت عباسی بود که او را تهدیدی برای حکومت خود می دید. با وجود این، بر ایمان خود ثابت قدم ماند و تا 25 سالگی به نشر پیام اسلام ادامه داد.
زندگینامه
امام محمد تقی علیه السلام سال ۱۹۵ قمری در مدینه به دنیا آمد. درباره روز و ماه ولادت او اختلاف است. بیشتر منابع، تولد او را در ماه رمضان دانستهاند.برخی روز آن را ۱۵ رمضان و برخی دیگر ۱۹ رمضان گفتهاند. شیخ طوسی در مِصْباحُ الْمُتَهَجِّد، تاریخ ولادت او را ۱۰ رجب ذکر کرده است.
بنا بر برخی روایات، قبل از تولد جوادالائمه، برخی از واقفیان به دلیل فرزندنداشتن امام رضا(ع)، در امامت او تردید میکردند. از اینرو وقتی که جوادالاَئمه به دنیا آمد، امام رضا(ع) او را مولودی پربرکت برای شیعیان توصیف کرد. با این حال پس از تولد او نیز، برخی از واقفیان، انتساب او به امام رضا(ع) را منکر شدند. آنان میگفتند جوادالأئمه از نظر چهره به پدرش شباهت ندارد، تا اینکه قیافهشناسان را حاضر کردند و آنان امام جواد(ع) را فرزند امام رضا(ع) دانستند.
درباره زندگی امام محمد تقی علیه السلام ، اطلاعات چندانی در منابع تاریخی نیامده است.دلیل آن را محدودیتهای سیاسی حکومت عباسی، تقیه و عمر کوتاه او دانستهاند. او در مدینه زندگی میکرد. بنا بر گزارش ابنبیهق، یک بار برای دیدار پدر به خراسان سفر کرد. پس از امامت نیز چندین بار از سوی خلفای عباسی به بغداد احضار شد.
اهمیت صبر و فروتنی
یکی از مهمترین آموزه های امام محمد تقی علیه السلام ، اهمیت صبر و تواضع است. او تعلیم داد که این ویژگی ها برای رشد معنوی ما و بهبود روابط ما با دیگران ضروری است. در دنیایی که اغلب از خشم و بیشکیبایی تجلیل میشود، تأمل در سخنان امام محمد تقی علیه السلام و تلاش برای پرورش این فضایل در زندگی روزمره ضروری است.
به عنوان مسلمان، ما نیز تشویق میشویم در زمانهای سخت استقامت کنیم و ایمان داشته باشیم که خداوند برای ما برنامهای دارد. این نیاز به صبر و توکل به حکمت و رحمت خداوند دارد. هنگام مواجهه با چالشها، میتوانیم از آموزههای امام محمد تقی علیه السلام قدرت بگیریم و اعتماد کنیم که مشکلات ما در خدمت هدفی بالاتر هستند.
سه پیام کلیدی امام جواد(ع)
- با دیگران مهربان باشید: امام جواد(ع) تعلیم داد که مهربانی اساس رشد معنوی است. با رفتار مهربانانه نسبت به دیگران، می توانیم حس ارتباط و همدلی را در خود پرورش دهیم. این به نوبه خود ما را به روشنگری نزدیکتر می کند.
- 2. خود اندیشی را تمرین کنید: امام جواد(ع) معتقد بود که خود اندیشی برای رشد معنوی ضروری است. با صرف زمان برای بررسی افکار و اعمال خود، میتوانیم بینشی در درون خود به دست آوریم و بفهمیم چه چیزی باعث رفتار ما میشود.
- 3. طلب علم: امام جواد(ع) پیروان خود را به طلب علم تشویق می کرد. او معتقد بود که دانش زیربنای خرد و رشد معنوی است. با جستجوی دانش، می توانیم دنیای اطراف خود و جایگاه خود را در آن بهتر درک کنیم.
فرزندان
بنابر نقل شیخ مفید، امام جواد(ع) چهار فرزند به نامهای علی، موسی، فاطمه و امامه داشت. برخی دختران امام را سه تن به نامهای حکیمه، خدیجه و امکلثوم میدانند. در برخی منابع نوشته شده در قرن چهاردهم قمری، از اممحمد، زینب و میمونه نیز به عنوان دختران آن حضرت یاد شده است. محدث قمی در کتاب منتهی الآمال به نقل از ضامن بن شدقم آورده است که امام جواد(ع) چهار پسر به نامهای ابوالحسن امام علی نقی(ع)، ابواحمدموسی مبرقع، حسین، عمران، و چهار دختر به نامهای فاطمه، حکیمه، خدیجه و امکلثوم داشته است. برخی دیگر نیز تعداد فرزندان امام جواد(ع) را سه پسر به نامهای امام علی نقی(ع)، موسی مبرقع، یحیی و پنج دختر به نامهای فاطمه، حکیمه، خدیجه، بهجت و بُرَیهه دانستهاند.
شهادت
مام محمد تقی(ع) در حکومت عباسی دو بار به بغداد احضار شد. سفر اول در زمان مأمون چندان طولانی نبود. بار دوم، در ۲۸ محرم سال ۲۲۰ق، به دستور معتصم عباسی وارد بغداد شد و در ذیالقعده یا ذیالحج همان سال در بغداد به شهادت رسید. روز شهادت وی، در بیشتر منابع، آخر ذیالقعده است؛ اما در برخی منابع تاریخ شهادت او، ۵ ذیالحجه یا ۶ ذیالحجه ذکر شده است. پیکر او را در کنار جدش موسی بن جعفر(ع) در مقبره قریش در کاظمین به خاک سپردند. سن او را به هنگام شهادت ۲۵ سال گفتهاند. ازاینرو، جوانترین امام شیعیان به هنگام شهادت بوده است.
زیارتنامه و صلوات حضرت امام جواد(ع)
صلوات خاصه امام جواد علیه السلام
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى عَلَمِ التُّقَى وَ نُورِ الْهُدَى وَ مَعْدِنِ الْوَفَاءِ
پروردگارا درود فرست بر محمد بن على (حضرت امام جواد) كه نشانه و مثل اعلاى تقوى و خدا پرستى است و نور هدايت و ارشاد خلق و معدن اهل وفا
وَ فَرْعِ الْأَزْكِيَاءِ وَ خَلِيفَةِ الْأَوْصِيَاءِ وَ أَمِينِكَ عَلَى وَحْيِكَ
و پيرو ساير صاحبان تزكيه نفس و جانشين اوصياى پيغمبر اكرم و امين بر اسرار وحى توست
اللَّهُمَّ فَكَمَا هَدَيْتَ بِهِ مِنَ الضَّلاَلَةِ وَ اسْتَنْقَذْتَ بِهِ مِنَ الْحَيْرَةِ وَ أَرْشَدْتَ بِهِ مَنِ اهْتَدَى وَ زَكَّيْتَ بِهِ مَنْ تَزَكَّى
پروردگارا پس چنانكه خلق را تو بواسطه او از گمراهى به راه هدايت آوردى و از وادى حيرت جهالت نجات دادى و هر كه لايق هدايت بود بواسطه او ارشاد كردى و هر كس قابل تزكيه نفس بود روحش را تزكيه و صفا دادى
فَصَلِّ عَلَيْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلِيَائِكَ وَ بَقِيَّةِ أَوْصِيَائِكَ إِنَّكَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
پس اى خدا درود فرست بر او بهترين درودى كه بر احدى از اولياء و دوستان خاصت و ساير اوصياى پيغمبر اكرمت فرستادى كه تو اى خدا صاحب عزت و اقتدار و حكمت بى نهايتى
زیارت امام جواد علیه السلام
همان سه عالم بزرگوار [شیخ مفید و شیخ شهید و محمّد بن مشهدی] فرمودهاند: رو به سوی قبر ابی جعفر محمّد بن علی الجواد(علیهالسلام) کن که پشت سر جدّ بزرگوار خود مدفون است، چون نزد قبر آن حضرت ایستادی بگو:
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يا نُورَ اللّٰهِ فِي ظُلُماتِ الْأَرْضِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ وَعَلَىٰ آبائِكَ، السَّلامُ عَلَيْكَ وَعَلَىٰ أَبْنائِكَ، السَّلامُ عَلَيْكَ وَعَلَىٰ أَوْلِيائِكَ، أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ، وَآتَيْتَ الزَّكَاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَتَلَوْتَ الْكِتابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ، وَجاهَدْتَ فِي اللّٰهِ حَقَّ جِهادِهِ، وَصَبَرْتَ عَلَى الْأَذىٰ فِي جَنْبِهِ حَتَّىٰ أَتَاكَ الْيَقِينُ، أَتَيْتُكَ زائِراً، عارِفاً بِحَقِّكَ، مُوالِياً لِأَوْلِيائِكَ، مُعادِياً لِأَعْدائِكَ، فَاشْفَعْ لِي عِنْدَ رَبِّكَ.
سلام بر تو ای ولی خدا، سلام بر تو ای حجّت خدا، سلام بر تو ای نور خدا در تاریکیهای روی زمین، سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، سلام بر تو و بر پدرانت، سلام بر تو و بر فرزندانت، سلام بر تو و بر دوستانت؛ گواهی میدهم که نماز بپا داشتی و زکات پرداختی و امر به معروف و نهی از منکر نمودی و کتاب خدا را آنگونه که باید تلاوت کردی و در راه خدا جهاد کردی جهادی شایسته و در راه او بر آزار صبر نمودی تا آنکه مرگ به سویت آمد، زائر به حرمت آمدهام و به حقّت عارفم، دوستدار دوستانت و دشمن دشمنانت هستم، مرا نزد پروردگارت شفاعت کن.
آنگاه قبر را ببوس و صورت خود را بر آن بگذار، سپس دو رکعت نماز زیارت بخوان و بعد از آن هر نمازی که خواهی قرائت کن، پس به سجده رو و بگو:
ارْحَمْ مَنْ أَساءَ وَاقْتَرَفَ وَاسْتَكانَ وَاعْتَرَفَ.
به کسی که بد کرده و مرتکب گناه شده و درمانده گشته و اقرار نموده رحم کن.
آنگاه طرف راست صورت را بر زمین بگذار و بگو:
إِنْ كُنْتُ بِئْسَ الْعَبْدُ فَأَنْتَ نِعْمَ الرَّبُّ
اگر من بد بندهای بودم، تو نیکو پروردگاری هستی
سپس طرف چپ صورت را روی زمین بگذارد و بگو:
عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِكَ فَلْيَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِكَ يَا كَرِيمُ
بزرگ شد گناه از بندهات، پس گذشت نیکو باشد از نزد تو ای مهماننواز.
آنگاه به سجده بازگرد و «صد مرتبه» بگو: «شُکْراً شُکْراً» [سپاس سپاس]
صلوات بر امام محمدتقی(علیهالسلام)
و در صلوات بر آن حضرت بگو:
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِهِ، وَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ، الزَّكِيِّ التَّقِيِّ، وَالْبَرِّ الْوَفِيِّ، وَالْمُهَذَّبِ النَّقِيِّ، هادِي الْأُمَّةِ، وَوارِثِ الْأَئِمَّةِ، وَخازِنِ الرَّحْمَةِ، وَيَنْبُوعِ الْحِكْمَةِ، وَقائِدِ الْبَرَكَةِ، وَعَدِيلِ الْقُرْآنِ فِي الطَّاعَةِ، وَواحِدِ الْأَوْصِياءِ فِي الْإِخْلاصِ وَالْعِبادَةِ، وَحُجَّتِكَ الْعُلْيا، وَمَثَلِكَ الْأَعْلىٰ، وَكَلِمَتِكَ الْحُسْنىٰ، الدَّاعِي إِلَيْكَ، وَالدَّالِّ عَلَيْكَ، الَّذِي نَصَبْتَهُ عَلَماً لِعِبادِكَ، وَمُتَرْجِماً لِكِتابِكَ، وَصادِعاً بِأَمْرِكَ، وَناصِراً لِدِينِكَ، وَحُجَّةً عَلَىٰ خَلْقِكَ، وَنُوراً تَخْرُقُ بِهِ الظُّلَمَ، وَقُدْوَةً تُدْرَكُ بِهَا الْهِدايَةُ، وَشَفِيعاً تُنالُ بِهِ الْجَنَّةُ
خدایا درود فرست بر محمّد و اهلبیتش و درود فرست بر محمّد بن علی پاک، پرهیزگار، نیکوکار کاملدهنده، پیراسته، بیعیب، راهنمای امّت و وارث امامان و خزانهدار رحمت و چشمههای حکمت و پیشرو برکت و همسان قرآن در وجوب طاعت از او و یک تن از جانشینان در اخلاص و عبادت و حجّت والایت و نمونه برترت و کلمه زیباترت، دعوتکننده به سویت و دلالت کننده بر وجودت که او را چونان پرچمی برای بندگانت نصب کردی و او را قرار دادی مفسّر کتابت و آشکارا اجرا کننده امرت و یاور دینت و حجّت بر بندگانت و نوری که به وسیله او پرده تاریکیها دریده شود و مقتدایی که هدایت به وسیله او دریافت گردد و شفیعی که به وسیله آن به بهشت توان رسید
اللّٰهُمَّ وَكَما أَخَذَ فِي خُشُوعِهِ لَكَ حَظَّهُ، وَاسْتَوْفىٰ مِنْ خَشْيَتِكَ نَصِيبَهُ، فَصَلِّ عَلَيْهِ أَضْعافَ مَا صَلَّيْتَ عَلَىٰ وَلِيٍّ ارْتَضَيْتَ طاعَتَهُ، وَقَبِلْتَ خِدْمَتَهُ، وَبَلِّغْهُ مِنَّا تَحِيَّةً وَسَلاماً، وَآتِنا فِي مُوالاتِهِ مِنْ لَدُنْكَ فَضْلاً وَ إِحْساناً وَمَغْفِرَةً وَرِضْواناً، إِنَّكَ ذُو الْمَنِّ الْقَدِيمِ، وَالصَّفْحِ الْجَمِيلِ.
خدایا همچنان که در فروتنی برای تو بهرهاش را گرفت و از ترس تو سهمش را کامل نمود پس بر او درود فرست، چندین برابر آنچه درود فرستادی، بر نمایندهای که طاعتش را پسندیدی و خدمتش را پذیرفتی و از سوی ما به او درود و سلام برسان و به ما از پیش خود، در دوستیاش فضل و احسان و آمرزش و خوشنودی عنایت کن، تو صاحب احسان دیرینه و چشمپوشی زیبا هستی.
آنگاه نماز زیارت بخوان و پس از سلام بگو:
اللّٰهُمَّ أَنْتَ الرَّبُّ وَأَنَا الْمَرْبُوبُ.
تویی پروردگار و منم پروریده.
تا آخر دعا که در کتابهاى زیارتى معتبر روایت شده است.
آیا شما فردی هستید که برای نماز آگاهانه ارزش قائل هستید و می خواهید تجربه معنوی خود را افزایش دهید؟ اگر چنین است، پس میدانید که داشتن ابزاری قابل اعتماد برای کمک به پیگیری رکعتهای خود در طول نماز چقدر مهم است. این جایی است که محصولات مجموعه محراب وارد می شوند. مهر های رکعت شمار ما با کیفیت فوق العاده بالا نه تنها به عنوان وسیله ای برای اتصال ما به خداوند شناخته میشود ، بلکه دارای یک رکعت شمار تعبیه شده برای کمک به شما در حفظ تمرکز و در هنگام نماز هست.
بنابراین از شما دعوت میکنیم تا امروز محصولات مهر محراب را امتحان کنید. شما نه تنها روی یک ابزار زیبا و بادوام سرمایه گذاری خواهید کرد، بلکه روی پیوند عمیق تری با ایمان خود نیز سرمایه گذاری خواهید کرد. همین حالا سفارش دهید و تفاوت را خودتان تجربه کنید!
برای خرید مهر رکعت شمار محراب کلیک کنید.
برای خرید مهر رکعت شمار ویژه محراب کلیک کنید.
برای خرید مهر قبله نمادار محراب کلیک کنید.
زیارت دیگر امام محمد تقی علیه السلام
شیخ صدوق در کتاب «من لا یحضره الفقیه» نقل کرده: چون خواستی آن حضرت را زیارت کنی، غسل کن و خود را پاکیزه نما و دو جامه پاک بپوش و در زیارت آن جناب بگو:
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدِ ابْنِ عَلِيٍّ الْإِمامِ التَّقِيِّ النَّقِيِّ، الرَّضِيِّ الْمَرْضِيِّ، وَحُجَّتِكَ عَلَىٰ مَنْ فَوْقَ الْأَرْضِ، وَمَنْ تَحْتَ الثَّرىٰ، صَلاةً كَثِيرَةً نامِيَةً زاكِيَةً مُبارَكَةً مُتَواصِلَةً مُتَرادِفَةً مُتَواتِرَةً كَأَفْضَلِ مَاصَلَّيْتَ عَلَىٰ أَحَدٍمِنْ أَوْلِيائِكَ، وَالسَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا نُورَ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا إِمامَ الْمُؤْمِنِينَ، وَوارِثَ عِلْمِ النَّبِيِّينَ، وَسُلالَةَ الْوَصِيِّينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا نُورَ اللّٰهِ فِي ظُلُماتِ الْأَرْضِ، أَتَيْتُكَ زائِراً، عارِفاً بِحَقِّكَ، مُعادِياً لِأَعْدائِكَ، مُوالِياً لِأَوْلِيائِكَ، فَاشْفَعْ لِي عِنْدَ رَبِّكَ.
خدایا درود فرست بر محمّد بن علی پیشوای باتقوا، بیعیب، راضی به حق، پسندیده و حجّتت بر هر که روی زمین و زیر زمین است، درودی بسیار، بالنده، پاکیزه، مبارک، پیوسته، پیدرپی پیاپی همانند برترین درودی که بر یکی از اولیایت فرستادی و سلام بر تو ای ولی خدا، سلام بر تو ای نور خدا، سلام بر تو ای حجّت خدا، سلام بر تو ای پیشوای مؤمنان و وارث علم پیامبران و چکیده جانشینان، سلام بر تو ای نور خدا در تاریکیهای زمین، زائر به سویت آمدم، عارف به حقّت، دشمن دشمنانت، دوستدار دوستانت، پس مرا نزد پروردگارت شفاعت کن.
آنگاه حاجت خود را بخواه و بعد از آن در بارگاهی که قبر حضرت جواد(علیهالسلام) است چهار رکعت نماز بالای سر بخوان، دو رکعت برای حضرت موسی بن جعفر(علیهالسلام)، دو رکعت برای حضرت جواد(علیهالسلام) و بالای سر حضرت موسی بن جعفر(علیهالسلام) که مقابل قبور قریش است، نماز نخوان که آنها را قبله خود قرار دادن جایز نیست.
نویسنده گوید: از کلام شیخ صدوق، ظاهر میشود که در آن زمانها قبر شریف موسی بن جعفر(علیهالسلام) از قبر حضرت جواد(علیهالسلام) جدا بود، بارگاه و دَرِ جداگانه داشته، مردم پس از زیارت موسی بن جعفر(علیهالسلام) بیرون رفته و در بارگاه حضرت جواد(علیهالسلام) وارد میشدند.
کلام آخر
در پایان، پیام های امام جواد(ع) منبع مهمی برای هدایت مسلمانانی است که به دنبال رشد معنوی هستند. با الگوی او از صبر و استقامت، دانش و خرد، و شفقت و مهربانی، میتوانیم بیاموزیم که چگونه زندگی خود را به گونهای که مورد رضایت خداوند است زندگی کنیم.